_w1700_h500_1.png)
Voor steeds meer mensen is het moeilijk om financieel rond te komen. Boodschappen doen is belangrijker dan rekeningen betalen, en zo stapelen de enveloppen zich op. Maar de tijd dat er meteen een strenge deurwaarder op de stoep stond? Die is voorbij. De Invorderingswet verandert namelijk: er is meer oog voor de belangen en behoeften van iemand met schulden. En dat betekent iets voor Gemeentebelastingen en Basisinformatie Drechtsteden (GBD). Deze werkt nu aan de hand van Sociaal Invorderen. Teamleider Theo van der Mark en deurwaarder Theo Bruinsma vertellen hoe ze dit aanpakken.
Sociaal Invorderen. Dat klinkt als invorderen met empathie. Is dat ook zo?
Theo van der Mark: “Ja, zo kun je het wel zeggen. We willen vooral zorgen dat mensen bereid zijn om te betalen en het hen zo makkelijk mogelijk maken." Per jaar zijn er zo’n 135.000 aanslagen, en een groot deel wordt netjes betaald. Meestal via een doorlopende machtiging of direct nadat de aanslag op de deurmat valt. Een deel van de inwoners ontvangt (geautomatiseerde) kwijtschelding. Zo’n 15% vraagt echt om meer aandacht en uiteindelijk krijgt een kleine 5% te maken met Theo als deurwaarder.
Het sociale stuk van ons werk focust zich vooral op de groep die wel wil, maar niet kan betalen. Daar gaan we heel soepel mee om. Maar ook voor de derde groep - waarmee we altijd moeilijk contact kunnen leggen - zijn we uiteindelijk heel aardig. Is er eenmaal contact? Dan proberen we te helpen. De vierde groep kan uiteindelijk wel te maken krijgen met beslaglegging op hun inkomen, bezittingen of woning.
Hoe ziet het invorderingsproces eruit?
"Na de oorspronkelijke aanslag, volgt een betalingsherinnering – zonder verhoging of boete. En we wijzen mensen opnieuw op de kwijtschelding of incassomachtiging. Betalen ze dan nog niet? Dan volgt er een aanmaning.” Theo Bruinsma vult aan: “Als men die ook niet betaalt, begint de dwanginvordering. We sturen dan eerst een dwangbevel. Daar wordt soms nog wel op gereageerd. Zo niet, dan komt er een hernieuwd bevel tot betaling en ga ik bij de mensen langs. Dan krijgen ze nog een maand om voor betaling te zorgen of een regeling te treffen – die opties zijn er altijd.”
Welke situaties tref je aan als je bij mensen thuiskomt?
“Mensen die zeggen: ‘ik ben vergeten kwijtschelding aan te vragen, nu ben ik te laat.’ Maar dat is niet zo. Heb je geen vermogen, waardevolle spullen of een inkomen boven bijstandsniveau? Dan kun je altijd nog een kwijtscheldingverzoek indienen. Ook als ik al binnen ben.” Theo van der Mark: “Binnen het Sociaal Invorderen hebben we ook een signalerende functie. Als Theo denkt: ‘dit gaat niet goed’, dan verwijst hij deze persoon door naar sociale instanties. En als we weten dat iemand niks heeft, gaan we niks weghalen. Het draait om structurele hulp. Lukt het ons om contact te krijgen? Dan komen we er eigenlijk altijd uit. Dat persoonlijke is de essentie van ons werk. Naast deurwaarders hebben we ook nog veel administratieve collega’s. Het mooiste is als het contact dáár begint. Dat is goud.”
Vraagt Sociaal Invorderen ook om een andere manier van werken?
Theo van der Mark: “We hebben een flinke verandering doorgemaakt. Na de zogenoemde Bulgarenfraude, wilde de landelijke politiek hard invorderen: niet lullen, maar betalen. De laatste jaren – na corona en de toeslagenaffaire – is dit erg veranderd. Nu is juist het gesprek heel belangrijk. Plus: als GBD vorderen we relatief lage bedragen in. We zijn niet de veroorzaker van de grootste schulden en staan denk ik dichter bij de burger dan bijvoorbeeld de Belastingdienst. Theo Bruinsma: “Dat is ook een opbrengst van het Sociaal Invorderen. Het is minder hard geworden.”
Wat vinden jullie het mooist aan Sociaal Invorderen?
“Als een contact heel vervelend begint, en dat je dan lachend uit elkaar gaat mét een goede oplossing”, zegt Theo Bruinsma. Theo van der Mark vervolgt: “Als je door iemands agressieve houding heen kunt prikken en een normaal gesprek voert, help je mensen pas echt. Het begint allemaal bij die eerste aanslagoplegging en het eindigt – soms – bij Theo als deurwaarder en iemand doorverwijzen naar sociale instanties. We doen dit met elkaar, als team. Iedereen heeft inmiddels de juiste vaardigheden en we zijn nu naast invorderingsapparaat ook een soort sociaal werker geworden. Daar hebben we niet voor gestudeerd, maar die zachtere aanpak werkt wel.”
En hoe ziet de toekomst eruit?
Theo van der Mark: “We praten veel met collega-organisaties en leren van elkaar. Ook zoeken we zelf steeds mogelijkheden om mensen te helpen én het voor onszelf eenvoudiger te maken. We maken nu bijvoorbeeld een directe betaallink, zodat mensen – waar mogelijk – ter plekke kunnen betalen. Theo Bruinsma sluit af: “Ons advies aan iedereen? Neem meteen contact op bij problemen. Ga niet piekeren, maar bellen. Dat is de rode draad van ons werk.”
